Ağır metaller, doğada yüksek yoğunluğa sahip olarak bulunan metal elementlerdir. Bu metaller genellikle toksiktir ancak bazıları bazı dozlarda vücudumuz için gereklidir (çinko ve demir gibi). Çevre ve insan sağlığı açısından riskli bulunan ağır metaller ise; arsenik, kadmiyum, kobalt, krom, bakır, cıva, manganez, nikel, kurşun, kalay ve titanyumdur
Ağır metaller nerelerde bulunur?
Bu metaller doğada yer kabuğunda doğal olarak bulunsa da, insan faaliyetleri sonrası çevreye yayılır. Sanayi faaliyetleri, madencilik, boyalar, piller, elektronik atıklar, plastik ürünler, kozmetik ürünler, sigara, halı ve mobilyalar, gıdalar ve tarım ilaçları gibi kullanıldıkları birçok alandan evlerimize girebilir, suya, toprağa ve havaya karışabilirler.
Ağır metaller vücudumuza nasıl alınır?
Solunum yoluyla: Kirli hava solunduğunda
Sindirim yoluyla: Kirli su içildiğinde, tencere veya tavalardaki ağır metallerin yemeklerle temasıyla ya da balık, sebze, meyve ile birlikte tüketildiğinde
Cilt yoluyla: Bazı kimyasallar veya kozmetik ürünleri ciltle temas ettiğinde
Sağlık üzerindeki etkileri nelerdir?
Ağır metallerin vücutta birikmesi zamanla çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Etkileri cinsine, miktarına ve maruz kalma süresine göre değişebilir.
Ağır Metal Zehirlenmesi Belirtileri Nelerdir?
Ağır metal zehirlenmesi sinsi ilerleyebilir. Kronik yorgunluk, baş ağrısı, hafıza ve dikkat sorunları, kas ağrıları, uyuşma, sindirim sistemi bozuklukları, ciltte döküntü veya tahriş gibi farklı belirtiler görülebilmektedir.
Akut etkiler: Baş dönmesi, mide bulantısı, baş ağrısı, göz ve cilt tahrişi, nefes darlığı gibi ani belirtiler.
Kronik etkiler: Uzun vadede sinir sistemi hasarları, böbrek ve karaciğer sorunları, bağışıklık sistemi zayıflaması, kanser riski artışı, doğurganlık sorunları ve doğumsal bozukluklara yol açabilir.
Nerelerde Bulunurlar? Nasıl korunabilriz?
1. Eski Boyalar (Kurşun)
1980 öncesi yapılmış evlerde, duvar boyalarında kurşun içeriği olabilir. Kuruyan, çatlayan ya da kazınan boyalar tehlikeli toz oluşturabilir.
2. Teflon ve Granit Kaplamalı Tencere-Tavalar
Bu mutfak eşyalarının kaplaması çizildiğinde, altında bulunan alüminyum gibi ağır metaller doğrudan yiyecekle temas eder. Alüminyumun fazla miktarda vücuda girmesi, sinir sistemi ve böbrekler üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Bu nedenle, çizilen veya soyulan tencere-tavaları kullanmamak önemlidir.
3. Deodorant, Ruj, Saç Boyası ve Diğer Kozmetik Ürünler
Bazı kozmetik ürünlerde kurşun, alüminyum, kadmiyum ve diğer ağır metaller iz miktarda bulunabilir. Özellikle uzun süreli ve sık kullanımlarda, bu maddeler vücutta birikebilir. Doğal içerikler tercih edilmelidir.
4. Eski Tip Termometreler (Cıva)
Cıva içeren cam termometreler kırıldığında zehirli gaz açığa çıkar. Cıva buharı solunmamalıdır.
5. Piller ve Elektronik Atıklar
Atık pillerde kadmiyum, kurşun, cıva bulunabilir. Bu maddeler sızarak çevreyi kirletebilir. Ev içinde veya doğaya gelişigüzel atılan piller büyük risktir. Atık piller çöpe değil, özel geri dönüşüm kutularına atılmalıdır.
6. Midye ve Bazı Deniz Ürünleri
Kirli sularda yetişen deniz ürünleri ağır metal biriktirebilir. Midyeler ve dip balıkları özellikle kurşun, cıva ve kadmiyum açısından risklidir.
7. Musluk suyu
Filtre kullanabilir veya suyu analiz ettirebilirsiniz.
8. Tarım ilaçları, Kimyasallar
Kimyasal maddelerle temas edilen bir iş yapılmadan önce mutlaka koruyucu kıyafet, maske, eldiven kullanılmalıdır.
9. Kirli hava
Evler sık sık havalandırılmalı ve trafik kirliliği, sigara dumanı gibi ağır metal içeren kirli havayı solumamaya dikkat edilmelidir.
