Ateş, vücut ısısının normalin üzerine çıkmasıdır. Genellikle bir savunma mekanizmasıdır; yani vücut bir enfeksiyonla (virüs, bakteri vs.) savaştığını haber verir. Ancak ateşin ne zaman faydalı, ne zaman tehlikeli olduğunu bilmek çok önemlidir.

Ateş Neden Olur?

· Viral enfeksiyonlar (soğuk algınlığı, grip, COVID-19 vs.)

· Bakteriyel enfeksiyonlar (boğaz iltihabı, idrar yolu enfeksiyonu, zatürre vs)

· Aşı sonrası bağışıklık yanıtı

· İltihabi hastalıklar (romatizmal hastalıklar gibi)

· Yüksek çevre ısısı ve sıvı kaybı (güneş çarpması)

Ateş Ne İşe Yarar?

· Vücudun savunma hücrelerini uyarır.

· Mikropların çoğalmasını zorlaştırır.

· Bağışıklık sisteminin daha etkili çalışmasına katkı sağlar.

➡ Bu yüzden her ateşi hemen düşürmek gerekmez.

Ateş Nasıl Ölçülür?

Ateşi doğru ölçerek değerlendirmek gerekir. Normal vücut ısısı: 36,5–37,5°C arasındadır. Yaşa ve ölçüldüğü bölgeye göre değişkenlik göstermektedir.

Ateşi doğru bir şekilde ölçmenin 4 yolu vardır:

· Koltuk altı (aksiller ölçüm): 37.5 °C ve üzeri → Ateş kabul edilir.

· Ağız içi (oral ölçüm): 37.8 °C ve üzeri → Ateş kabul edilir.

· Makattan (rektal ölçüm): 38.0 °C ve üzeri → Ateş kabul edilir.

· Kulaktan (timpanik ölçüm): 38 °C ve üzeri → Ateş kabul edilir.

· Alından (temporal arter/temassız): 37.8 °C ve üzeri → Ateş kabul edilir.

Makat ve kulak içi sıcaklıklar ağız ölçümünden yaklaşık 0,3–0,6 °C daha yüksek seyrederken, koltukaltı ve alın ölçümleri ağız ölçümünden yaklaşık 0,5 °C daha düşüktür.

Normal Sıcaklık Aralıkları

Yöntem

NormalAralık (°C)

Özellikler ve Notlar

Rektal (makat)

36,6 – 37,9 °C

En doğru yöntemlerden kabul edilir. Bebeklerde, bilinçsiz hastalarda veya hassas ölçümlerin kritik olduğu durumlarda kullanılır. Ağız veya alından ölçüme göre 0,3–0,6 °C daha yüksektir.

Timpanik (kulak)

36 – 37,9 °C

Kulak içi sıvı veya akıntı olduğunda ölçüm etkilenebilir. Ağız veya alından ölçüme göre 0,3–0,6 °C daha yüksektir.

Ağız (dilaltı)

36 – 37,5 °C

Yetişkinler ve 5 yaş üstü çocuklar için uygundur. Hasta burundan nefes alabildiğinde ve ağzını termometrenin etrafında kapalı tutabildiğinde uygundur. Hasta son 20-30 dakika içinde sıcak veya soğuk yiyecek/sıvı tüketmişse yanlış ölçebilir.

Koltuk altı (aksiller)

36,5 – 37,5 °C

Terleme varsa ateşi daha düşük ölçebilir.

Temporal Arter (Alın)

36.0 – 37.5 °C

Alındaki ter veya ortamdaki soğukluk daha düşük ölçüme neden olabilir.

Soğuk Uygulama

· Koltuk altı, ense ve kasıklara ılık (aslında soğuk değil!) bez konabilir.

· Ilık duş ateşi düşürmede yardımcı olabilir.

Ateş Olunca Neler Yapılmalı? Ne Zaman Düşürülmeli?

1. Ateşi ölçün. (Dijital termometre kullanın)

2. Kıyafetleri hafifletin, ortamı serin tutun.

3. Bol sıvı verin.

4. Dinlenmesini sağlayın. Ilık duş veya soğuk uygulama yapın.

5. Ateş 38,5°C üzerindeyse veya rahatsız edici düzeydeyse, parasetamol/ibuprofen gibi ateş düşürücü verilebilir (doktor önerisiyle).

6. Ateş çok yüksekse veya 3 günden uzun sürerse, mutlaka doktora başvurun.

Ne Zaman Hemen Doktora Gitmeli?

· 3 günden uzun süren ateş

· 40°C üzeri ateş

· Bilinç değişikliği, havale geçirme, ciddi halsizlik

· Bebeklerde 3 ayın altındaysa ve ateşi varsa (özellikle yenidoğanda dikkat!)

· Ateşle birlikte döküntü, solunum sıkıntısı, ense sertliği varsa doktora gidilmelidir.

Özellikle bebekler, çocuklar, yaşlılar ve kronik hastalığı olanlarda ateş daha dikkatli izlenmelidir.