Hepimiz hayatlarımızda bazı güçlükler yaşıyoruz. Kimimiz bunlarla mücadele ederken zorlanıyor, kimimiz ise daha etkili çözüm yolları sunabiliyoruz. Aslında her birimiz farklı baş etme yöntemleri kullanıyor veya kullanmakta zorlanıyor ya da olaylar karşısında kendi esnekliğimizden yararlanıyoruz. Bu sebeple, yaşadığımız olaylardan sonra kendimizi toparlama süremiz bile birbirimize göre çeşitlilik gösterirken, farklılıklarımızı psikolojik sağlamlık ya da psikolojik esnekliğimizden alıyoruz.

Nedir bu psikolojik sağlamlık kavramı?

Kişi hayatında yaşadığı zorlu olaylar içerisinde kendisinde baş etme gücü bularak, yaşadığı stresli olaylardan sonra kendisini toparlayabiliyor ve bu olaylara uyum sağlayabiliyorsa, psikolojik olarak dayanıklı olduğundan söz edilebilir. Aslında psikolojik sağlamlık, hayattaki zorluklardan sağlıklı bir şekilde, baş etme mekanizmalarımızı kullanarak, güçlenerek çıkabilme becerisidir. Katıldığım bir eğitim de psikolojik sağlamlık şöyle tanımlanmıştı: ‘’ Plastik bir deniz topunu düşünün… Suya bastırırsınız ve hop diye yukarı fırlar. Psikolojik sağlamlık kapasitesi gelişmiş insanları hayat ne kadar aşağı iterse itsin dipte kalmaz ve yolunu bulup hop diye yukarıya çıkarlar.’’  Aslında hayatımızda karşı karşıya geldiğimiz zorlu süreçler bizleri aşağıya çekse de tıpkı o deniz topu gibi kendimizi yukarıya çıkarmak ve dipte kalmamak psikolojik sağlamlıktan kaynaklanmaktadır. Kimimiz için bunu yapmak hayli zorken kimimiz için dayanıklı ve esnek olmak daha kolaydır.

Peki, psikolojik sağlamlık nasıl oluşmaktadır?

İlk olarak psikolojik olarak dayanıklı veya esnek olabilme yetisi, doğuştan gelen mizaç özelliklerimiz ile değişkenlik gösterebilmektedir.  Örneğin, bazı insanlar yaşadıkları olayların daha negatif tarafını görmeye yatkınlarken, kimisi için zorlu yaşam olayları karşısında farklı bakış açıları üretebilmek veya alternatif çözüm yolları sunabilmek, olumsuza odaklanmaktan daha ön plandadır. ‘’Hayattaki tüm negatiflikler neden benim başıma geliyor?’’ demek yerine ‘’Ben de bir insanım, bunları yaşayabilirim. Olumsuzlukları da deneyimleyebilirim ama ben sadece negatifliklerden ibaret değilim.’’ diyebilmek belki de hayatı yorumlamamızla ilgili bir değişiklik yapmamıza vesile olacaktır. Psikolojik sağlamlık, yaşamı nasıl yorumladığımızla yakından ilgilidir. Geçtiğimiz haftalarda sıklıkla kullanılan bazı düşünce hatalarına değinerek bunları fark edebilmenin öneminden söz etmiştik. Kendimize hayatı nasıl yorumladığımızı bir soralım derim.

Öte yandan psikolojik dayanıklılığımız üzerinde, anne baba tutumları ve ebeveynlerden aldığımız baş etme modelleri belirleyici bir rol oynamaktadır. Özellikle çocukların psikolojik olarak dayanıklı bireyler olabilmeleri adına aile tutumları oldukça mühimdir. Psikolojik olarak esnek ve dayanıklı bireylerin yetişmesinde, şiddetten arınmış, fiziksel ihtiyaçların giderildiği, çocukların duygularını konuşabilmesi adına alan tanındığı bir ev yaşamı, sağlamlık yetilerinde son derece önemli olacaktır. Ayrıca, sizlere soru sorduklarında onları dinlediğiniz bir ortamın olması, sorun çözme becerilerini geliştirebilmek adına çocuklara destek olunması da psikolojik dayanıklılığı arttırmak için etkin bir rol oynamaktadır.  

Çocuklarımızın duygu düzenleme becerilerini geliştirmelerine yardımcı olabildiğimiz kadar kendi duygularımızı düzenleyebilmek, içimizde neler olup bittiğini anlayabilmek ve kendimizle bağ kurabilmekte psikolojik sağlamlık kapasitesini arttırmak için son derece mühimdir. Sadece kendimizle değil, yakın ilişki içerisinde olduğumuz kişilerle güvenli bir bağ kurmak, sevdiğimiz ve sevildiğimiz bir yaşama sahip olmakta psikolojik sağlamlık geliştirebilmemiz adına bizlere katkı sağlamaktadır.

 Unutmayalım ki, hayatı nasıl yorumladığınız, duygularınıza ne kadar kulak verdiğiniz, bedeninizin farkında olarak fiziksel duyumlarınızı ne kadar fark ettiğiniz, zorluklar karşısındaki gücünüzü arttıracak ve stresli yaşam olayları karşısında psikolojik esnekliğinizi koruyacaktır. Psikolojik dayanıklılığa ve sağlamlılığa sahip bireyler, psikolojik olarak ruhsal durumlardan daha az etkilenecekleri için, kendilerini toparlama hızları ve zarar görmeden eski haline dönebilmeleri daha olası olmaktadır.

Zorluklar sizi aşağıya çektiğinde, hızla yukarıya çıkabilmeniz dileğiyle.

Sevgiler.

Kaynak:  Yetişkinlerde Psikolojik Sağlamlık Eğitimi- PINAR MERMER