Bir kadın öfkelendiğinde “histerik”, hayır dediğinde “soğuk” bulunuyorsa… Orada bir sistem vardır. Adı: misojini, yani kadından duyulan sistematik nefret.
Bu nefret, bireylerin değil, toplumsal bir yapının ürünüdür. Erkeklere güçlü olmayı, kız çocuklarına ise sessiz kalmayı öğreten o görünmez elin. Dizilerde, haberlerde, gündelik dilde hep aynı mesajı duyarız: Kadın sınır koyarsa, cezalandırılmalıdır.
Geçtiğimiz yıllarda popüler olan Adolescence dizisindeki bir sahnede, küçük bir erkek çocuğunun korkunç bir öfke patlamasına tanık olduk. O sahne aslında bir çocuğun değil, bir sistemin öfkesiydi. Çünkü o çocuk daha çok erken yaşta öğrenmişti: “Kadın seni beğenmezse, reddederse, o zaman onu cezalandırabilirsin.” Ve toplum da ona bu öfkeyi yaşamayı öğretiyordu. Çünkü erkek için öfke, en meşru duygu olarak sunulmuştu. Bir erkek çocuğu ağlarken “Kız gibi ağlama” diyerek onu susturmaya çalışan birisini mutlaka duymuşsunuzdur.
Margaret Atwood, Damızlık Kızın Öyküsü’ nde “Biz iki bacaklı rahimleriz, öyle öğrettiler bize.” derken, distopyayı değil, aslında bugünü anlatıyordu. Çünkü her gün haberlerde, o distopyanın gerçek haline tanık oluyoruz. Eğer bir kadın çocuk doğurmuyorsa, “eksik”; çalışıyorsa, “bencil”; boşanmak istiyorsa, “nankör” ilan ediliyor.
Yalnızca 2024 yılında, 280 kadın evli oldukları erkek, babaları, oğulları ya da bir akrabaları tarafından öldürüldü ve bu ölümlerin büyük kısmında failler ya indirim aldı ya da serbest bırakıldı. Cezasızlık, bu nefreti besliyor. Kadının yaşam hakkı bile korunmuyorsa, nasıl eşit olacağız?
Ursula K. Le Guin, Karanlığın Sol Eli’ nde şu soruyu bırakır bize: “Ya cinsiyet hiç var olmamışsa? Ya biz bunu sadece öğrenmişsek?”
Unutmamalıyız ki; kadının susturulduğu bir dünyada, erkek de özgür değildir.
📚 Kaynakça (APA 7 Formatında)
- Atwood, M. (2018). Damızlık kızın öyküsü (Çev. S. Yücesoy). Doğan Kitap. (Orijinal eser The Handmaid’s Tale, 1985).
- Estés, C. P. (2019). Kurtlarla koşan kadınlar: Vahşi kadın arketipine dair mit ve öyküler (Çev. O. Karabulut). Ayrıntı Yayınları. (Orijinal eser Women Who Run With the Wolves, 1992).
- Le Guin, U. K. (2017). Karanlığın sol eli (Çev. C. Elitez). Metis Yayınları. (Orijinal eser The Left Hand of Darkness, 1969).
- Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu (2025). 2024 yılı kadın cinayetleri raporu. https://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler