Yakın geçmişte İnfluenza A ve B, Norovirus, Adenovirus, Rhinovirus, RSV, H1N1(domuz gribi) ve Coronavirüs gibi çok sayıda etkenden oluşan salgınlar yaşadık. Günümüzde de aralıklı olarak bu enfeksiyonlarda artış görülüyor. Bugün sizlere grip/nezle/soğuk algınlığından ve dikkat edilmesi gerekenlerden bahsedeceğiz.
Gribal enfeksiyonlar genellikle ateş, öksürük, kas ağrısı, halsizlik, ishal, bulantı-kusma, baş ağrısı, boğaz ağrısı veya kulak ağrısı ile görülen, ortalama iyileşme süresi 1 hafta olup bazen daha uzun süren veya daha ağır seyreden (nefes darlığı ve yeme-içme bozukluğu) çeşitli şekillerde karşımıza çıkmaktadır. Kişinin bağışıklık/stres/yorgunluk durumuna, vücuda alınan viral yüke ve enfeksiyonun hangi etkenden kaynaklandığına göre şikayetlerin süresi ve şiddeti değişmektedir.
Grip ve nezle benzer durumlarda kullanılsa da aynı anlama gelmez. Gripte ani başlayan ateş, öksürük, kas ağrısı, baş ağrısı, halsizlik daha ön plandadır. Nezle ise genellikle burun akıntısı/tıkanıklığı ve boğaz ağrısı ile başlar. Nezle çoğu kez Barış MANÇO’nun verdiği tarifle iyileşebilirken, grip çok daha şiddetli seyretmektedir.
Nasıl bulaşır?
Virüsü taşıyan kişilerin öksürük, hapşırık veya konuşmaları sırasında etrafa saçtıkları damlacıklarla bulaşır. Virüsün bulaştığı yüzeylerle temas edilmesi de virüsün bulaşmasına neden olmaktadır. Çoğu virüs bulaştığı yüzeylerde 2-8 saat boyunca canlılığını koruyabilmektedir.
Hastalık belirtileri ortaya çıkmadan 1 gün öncesinde ve hastalandıktan sonraki ortalama 5-7 gün süresince bulaştırma riski devam eder. Çocukların ve bağışıklık sistemi zayıflamış olan kişilerin hastalığı bulaştırma süreleri daha uzun sürebilir. Hasta olanların maske takması ve hasta olmayanlarla yakın temas kurmaması bulaştırıcılığı azaltacaktır.
Toplum içinde kendimizi tüm virüslerden korumamız mümkün olmuyor. Zaten beklentimiz hiç virüs almamak değildir. Viral yükün yani aldığımız virüs miktarının az olması ve bununla savaşacak olan bağışıklığımızın güçlü olması yeterli olacaktır.
Nelere dikkat edelim?
· El yıkamak
· Kalabalık ve havasız ortamlardan uzak durmak
· Dengeli beslenmek
· Düzenli uyku ve yeterli istirahat
· Yürüyüş ve egzersiz
· Sağlık kontrolleri
· Risk grubunda iseniz grip aşısı
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33877614/
Tedavisi nedir?
Gribal enfeksiyonların sıklıkla virüs kaynaklı olduğu bilinmektedir. Bu nedenle öncelikle bu şikayetleriniz varsa bağışıklık desteği, bol sıvı, istirahat ve rahatsız edici semptomlara yönelik bir tedavi öneririz. Bağışıklığımız yeterliyse üstesinden gelecektir.
Bazen aynı anda iki enfeksiyon birden görülebilir; bu durumda süreç uzayabilir ve çok daha ağır geçebilir. Örneğin influenza ile başlayan öksürük-ateş-kas ağrısı ile seyreden hastalığa norovirüs de eşlik ederse şiddetli ishal ile birlikte ciddi bir sıvı kaybı olacak, ateş düşmeyecek ve mutlaka tıbbi destek gerekecektir. Aynı şekilde virüs tarafından yorulan ve yıpratılan bağışıklık sistemi nedeniyle sonradan eklenen bakteriyel enfeksiyonlar da tıbbi tedaviyi gerektirir.
Kullanılan İlaçlar
Ağrı kesici-ateş düşürücü ilaçlar(ibuprofen, parasetamol): Gribal enfeksiyonlarda semptomları baskılamak için oldukça sık kullanılır. Ağrıyı keser, ateşi düşürür, inflamasyonu yani iltihaplanmayı önler.
Antiviral: İnfluenza A-B enfeksiyonlarında Oseltamivir etken maddeli antiviral ilaçlar, virüslerin hücreye yapışmasını sağlayan nöraminidaz yapısını bozar. Hastalık başladıktan sonraki 48 saat içinde kullanılmalıdır.
Antibiyotik: Bakteriyel bir enfeksiyon görürse hekiminiz reçete eder. Hekim önerisi dışında kullanılmamalıdır.
Antihistaminik: Gözlerde yaşarma, kızarma, geniz akıntısı ve burun akıntısı gibi alerjik semptomları rahatlatmak için verilir.
Mukolitikler: Balgam/ mukus gibi salgıları yumuşatıp atmaya yardımcı olur. Asetilsistin , karbosistein, erdostein gibi etken maddeler içerir. Kuru öksürükte kullanılmaz.
Öksürük şurupları: Öksürük bir hastalık değildir. Vücutta birikmemesi gereken mukuslara karşı bir savunmadır. Bu nedenle öksürüğü kesmek istemiyoruz. Çok gerekmedikçe öksürük kesici şuruplar kullanılmamalıdır. Sadece kuru ve şiddetli öksürükte hastayı rahatlatmak için verilebilir. Hırıltı ve balgam varsa, balgam atmaya yardımcı şuruplar kullanılabilir.
Vitamin-mineral takviyeleri: Bağışıklık sistemimizin doğru çalışması için vitaminler, mineraller, flavonoidler, enzimler çok önemlidir.
D-vitamini, B12, B9, B6, Magnezyum, Çinko, C vitamini , Glutatyon, Resveratrol, Beta-glukan, Omega-3 gibi takviyeler ihtiyaca göre kullanılabilir.
Zencefil, bal, limon, sarımsak gibi doğal ürünler ile ıhlamur, adaçayı, kekik, hatmi çiçeği gibi gribal semptomları önleyen bitkilerden de destek alınabilir.
Grip olunca ne yapılması gerekir?
· Risk grubundaysanız veya 65 yaş üzerindeyseniz hekime müracaat ediniz.
· Belirtileriniz ağırlaşırsa (nefes darlığı, göğüs ağrısı, bilinç bulanıklığı, yüksek ateş, öksürük gibi belirtilerin ortaya çıkması) bir hekime başvurunuz ve tavsiyelerine göre gerekli ilaçları kullanınız.
· Hekim tavsiyesi dışında antibiyotik kullanmayınız.
· İstirahat ediniz.
· Bol sıvı tüketiniz.
· Hastalığı bulaştırmamak için mümkün olduğunca diğer insanlarla teması sınırlandırınız.
· Aksırma ve öksürme esnasında burun ve ağzı kağıt mendille kapatınız ve kullanılan kağıt mendili çöp kutusuna atınız. Kağıt mendil yoksa kol içi ile ağız ve burnunuzu kapatınız.
‘Sağlığı korumak en iyi tedavidir.’