Zorbalık, çocuklarınızın en çok vakit geçirdiği yer olan okullarda ve sosyal çevre içerisinde çok sık görülen bir davranış biçimidir. Her ne kadar, son zamanlarda eğitim online platformlara taşınmış olsa da, zorbalık ile ilgili var olan gerçekleri bilmek oldukça kıymetli olacaktır. Zorbalık nedir, nasıl türleri vardır, nedenleri neler, kimleri etkiler ve nasıl sonuçlar doğurur gibi soruların cevaplarını almak ve bu konuda bilgilendirilmek, hem çocukların hem de ailelerin zorbalığa karşı alabileceği en güzel önlemlerden birisi olacaktır.

Genel olarak, dünya çapında literatürde “bullying” olarak adlandırılan zorbalık, “bir veya birden fazla çocuğun, hedef belirledikleri bir çocuğa karşı, zaman içinde tekrar eden zarar verme amaçlı olumsuz davranışlar sergilemesi” olarak tanımlanmıştır (Olweus, 1991; Bullock, 2002). Bir başka şekilde ifade etmek gerekirse; genellikle, yaşça büyük olan ya da fiziksel olarak güçlü olan çocuğun yaşça küçük olan ya da güçsüz olan çocuğa karşı fiziksel, sözel, cinsel olarak zarar verecek davranışlar göstermesidir. Genel anlamda bir davranışın zorbalık olarak tanımlanabilmesi için bazı kriterler gerekmektedir. Bunlar,

· Bilerek ve amaçlı bir şekilde zarar verecek saldırgan davranışlarda bulunulması,

· Genellikle sistematik ve organize davranışlardan oluşması,

· Bu olumsuz davranışın bir kez değil, sürekli bir şekilde uyguluyor olması,

· Bir taraf güçlüyken, diğer tarafın daha az güçlü kalması.

Peki, Zorbalığın Türleri Nelerdir?

Zorbalığı 5 başlık altında düşünebiliriz. Bunlar; fiziksel, sözel, cinsel, psikolojik ve siber zorbalık olarak adlandırılmaktadır.

Fiziksel Zorbalık: Dövmek, itmek, tekme atmak, vurmak gibi fiziksel teması içeren davranışlardır.

Sözel Zorbalık: Küfür etmek, alay etmek, lakap takmak, incitici sözler söylemek,  gibi sözel olarak inciten davranışlardır.

Cinsel Zorbalık: Cinsel bölgelere dokunma, sarkıntılık yapmak ve sözel olarak cinsel atıflarda bulunmak gibi davranışlarla örneklendirilebilir.

Psikolojik Zorbalık: Çocuğu yalnızlığa itmek, duygusal baskı, oyunlara katmamak gibi davranışları içermektedir.

Siber Zorbalık: Sosyal paylaşım siteleri üzerinden iftira atmak, dedikodu yaymak, kişiye özel bilgileri paylaşmak, cep telefonları ya da internet aracılığıyla rahatsızlık veren mesajlar göndermek gibi teknolojik aletlerin kullanımıyla zarar verici davranışlarda bulunmaktır.

Zorbalık oldukça önemli ve müdahale edilmesi gereken bir konu olduğu için hem ebeveynlerin hem de çocukların bu konuda bilgilendiriliyor olması oldukça kıymetli olacaktır. Zorbalığı oluşturan faktörlere bakıldığında görüyoruz ki; fiziksel güç kullanımının, sorun çözme yöntemi olarak uygulandığı ailelerde, çocukların bu durumu model alması zorbalığın ortaya çıkmasında önemli bir rol oynamaktadır. Bu anlamda aile içi şiddet ve fiziksel güç çocuklarda zorbalığı ortaya çıkarabilmekte ve birçok alanda çocuğun önüne engel koymaktadır. Öte yandan kişilik yapısı, kendini güçlü hissetme isteği, çevresel faktörler, çeşitli psikolojik problemler ve zorbaca davranışlara aile içerisinde de maruz kalmak gibi örnekler zorbalığın oluşmasına neden olabilmektedir. Bazı durumlarda çocuklar öfke, hayal kırıklığı ya da güvensizlik gibi güçlü duyguları yönetmekte zorlandıkları için de zorbalık edebilirler.

Zorbalık ister fiziksel olsun ister sözel olsun, müdahale edilmediği durumlarda daha saldırgan davranışlara yol açabilir. Ortaokuldan liseye, liseden üniversiteye kadar çok geniş bir alanda yer alan zorbalık gerçek bir sorun teşkil etmektedir. Bu sebeple zorbalığa karşı tedbirler almak ve oluşumunu engellemek oldukça kıymetli olacaktır. Bir sonraki hafta zorbalığın etkileri ve zorbalığa karşı alınabilecek önemler hakkında konuşuyor olacağız.

Herkese iyi haftalar dilerim.

Sevgiler.

Kaynak: İnan, H., & İNAN, H. Z. (2005). OKULLARDA ÇOCUKLAR ARASI ZORBALIK. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 22(22), 161-170.